Ses Dalgaları

Ses dalgaları, en önemli boyuna dalga örnekleridir. Bu dalgalar, herhangi bir
ortamda (yani gazlar, katılar ve sıvılar), ortamın özelliklerine bağlı olan bir
hızla yayılırlar. Ses dalgası, bir ortamda yayılırken; ortamın parçacıkları,
dalganın hareket doğrultusu boyunca yoğunluk ve hacim değişiklikleri üreterek
titreşir. Bu, parçacık hareketi, dalga hareketinin yönüne dik olan enine dalga
hareketindeki durumun tersidir.

Ses dalgaları şeklinde ortaya çıkan yer
değiştirmeler, denge konumundan itibaren her bir molekülün boyuna yer
değiştirmesini gerektirir. Bu sıkışma ve genişleme şeklinde yüksek ve alçak
basınç bölgelerinin oluşumuna yol açar. Bir mikrofonun diyaframındaki gibi, ses
dalgası kaynağı sinüsel olarak titreşirse, basınç değişimleri desinüsel olur.
Harmonik ses dalgalarının matematiksel tanımının, teldeki harmonik dalgaya özdeş
olduğunu göreceksiniz.

boylamsal dalgalar

Frekanslarına göre, boyuna mekanik dalgalar, üç gruba ayrılır:


İşitilebilir dalgalar, insan kulağının duyarlılık sınırları içinde olan
ses dalgalarıdır. Bu dalgalar 20 Hz ile 20.000 Hz frekansları arasındadır. Bu
sesler, değişik yollarla yaratıyabilir: müzik aletleriyle, boğazdaki ses
telleriyle ve hoparlör ile.

Sesaltı (infrasonic) dalgalar, işitilebilir
mertebenin altındaki frekansta olan boyuna dalgalardır. Deprem dalgaları bu
dalgalara örnektir.

Sesüstü (ultrasonik) dalgalar, işitilebilir
mertebenin üstünde frekansları olan boyuna dalgalardır. Örneğin, bu dalgalar,
bir kuartz kristaline, alternatif elektrik alanın uygulanmasıyla elde
edilebilir.

Gücü, bir halden diğerine dönüştüren herhangi bir aygıt,
transducer (dönüştürücü) olarak adlandırılır. Mikrofon ve kuartz kristal gibi,
seramik ve magnetik fonograf pikaplar da ses dönüştürücülerine ait genel
örneklerdir. Bazı dönüştürücüler, ultrasonik dalgalar yaratabilirler. Böyle
aygıtlar, ultrasonik temizleyicilerde ve sualtı denizciliğinde
kullanılır.

Ses, sıfır derecedeki havada, saniyede 331 m, 20 derecedeki
havada 343 m, sıfır derecedeki helyum gazı içinde 972 m ve sıfır derecedeki
hidrojen gazı içinde 1286 m; 25 derecedeki suda 1493 m, deniz suyunda 1533 m;
alüminyumda 5100 m, bakırda 3560 m ve yapay kauçukta 54 m hızla ilerler.