Rüzgar, hava sıcaklığını olduğundan daha soğuk hissetmemize yol açabilir. Buna rüzgarın soğutucu etkisi denir. Soğuk havanın esen kuvvetli rüzgarlar tarafından el, yüz, kulak gibi çıplak yüzeylerdeki etkisi bilinip ona göre giyinilerek sokağa çıkılıyor. Kış sabahları Amerikan TV’lerinde rüzgar soğuğuna göre halkın kafasındaki "bu gün nasıl giyinelim?" sorusuna yanıt veriliyor. Artık geride bıraktığımız yaz mevsiminde ne kadar çok terlediğimizi ve ne kadar sık bunaldığımızı unutmaya bile başladık. Önümüzdeki günlerde ise yaklaşan kışın, yani ıslak, soğuk ve rüzgarlı havaların etkisine gireceğiz. Geçtiğimiz yaz aylarında yüksek hava sıcaklığı ile birlikte yüksek nem bizi ne kadar bunalttıysa, benzer şekilde önümüzdeki kış günlerinde de düşük hava sıcaklığı ile birlikte kuvvetli rüzgarlar da bizi o kadar olumsuz bir şekilde etkileyebilir.Rüzgar Soğuğu ne?Türkiye, çok uzun yıllar sonra olsa da artık yüksek sıcaklık + yüksek nem = bunaltıcılık olduğunu öğrendi. TV’lerimizde ilk defa boy gösteren meteoroloji mühendisi hava durumu sunucuları ile bir-iki gazetemiz de artık termometreler ile ölçülebilecek hava sıcaklığı ile birlikte yüksek nemden dolayı insanların hissedeceği sıcaklıkları da vermeye başladı. rnrnŞimdi sıra düşük sıcaklık + kuvvetli rüzgar = rüzgar soğuğuna geldi. ABD’de 1940’lı yıllardan beri soğuk havanın esen kuvvetli rüzgarlar tarafından el, yüz, kulak gibi çıplak yüzeylerdeki etkisi bilinip ona göre giyinilerek sokağa çıkılıyor. rnrnKış sabahları Amerikan TV’lerinde rüzgar soğuğuna göre halkın kafasındaki "Bu gün nasıl giyinelim?" sorusuna yanıt veriliyor. Neden bizim insanımız da bu gündelik bilgiye sahip olmasın? Dışarı çıkarken sizin ya da çocuğunuzu okula gönderirken çocuğunuzun eldiven ve kaşkole ihtiyacının olup olmadığını bilseniz kötü mü olur?Hissedilen sıcaklık da ne?Bazen "Nereden çıktı bu hissedilen sıcaklık?" gibi sorular ile de karşılaşıyorum. "Bu psikolojik veya fizyolojik bir olaydır; herkes sıcaklığı aynı şekilde hissetmez. Erzurumlu başka, Adanalı başka hisseder" gibi açıklamalar da geliyor bana. Sıcaklıkları herkesin çok çeşitli nedenlerden dolayı farklı farklı şekillerde hissettiği doğrudur. Fakat bilimde kriterler, uç değil ortalama değerlere göre belirlenir…Meteoroloji bilim dergilerinde ısı indeksi ve rüzgar soğuğu üzerine sayısız bilimsel makaleler vardır. Gelişmiş ülkelerde medya, insan sağlığı için önemli olan bu ve benzeri bilgileri halka yıllardır ulaştırıyor. Türkiye’de de artık böyle bir bilimsel ve toplumsal faydaları olan önemli bir bilginin kullanılmasının zamanı gelmiş ve geçmiştir bile. Bu konuda daha fazla bilgiye erişmenin en kolay yolu da, internet’de "Heat Index" ve "Wind Chill" kelimeleri ile aramalar yapmaktır.rnrnIsı indeksi ve rüzgar soğuğu kavramlarını kafasında canlandırmada zorlananlar olabilir. Isı indeksi ve rüzgar soğuğu en basit anlamda ne demek? Bunları açıklamak için önce The Free Lance Star gazetesi yazarı Donnie Johnston’un yaptığı şaka yollu benzetmeleri biraz değiştirerek sizlere aktarmak istiyorum. Isı indeksini, yani yüksek sıcaklık ve nemden dolayı olan bunaltıcılığı, anlayabilmek için çok sıkı bir şekilde giyinmiş bir Erzurumluyu alıp yazın Antalya şehrinin ortasına koyduğumuzu düşünmeniz yeterlidir. Rüzgar soğuğunu hayal etmek isterseniz o zaman da Antalya’nın bir yerlisini alıp Palandöken dağlarına çıplak bir şekilde konulduğundaki durumunu hayal etmeniz gerekiyor.Daha soğuk hissederiz..Rüzgar soğuğunun en yalın açıklamasını TÜBİTAK Popüler Bilim kitaplarından "Hava ve İklim"in 35’inci sayfasında bulabilirsiniz. "Rüzgar, hava sıcaklığını olduğundan daha soğuk hissetmemize yol açabilir. Buna rüzgarın soğutucu etkisi denir. … " Örneğin, "Hava sıcaklığı 0 0C olup hafif bir rüzgar esiyorsa sıcaklığı rüzgarın soğutucu etkisinden dolayı 3 0C olarak hissederiz. Kuvvetli bir rüzgar esiyorsa sıcaklık 10 0C gibi hissedilir." Diğer bir deyişle, kışın rüzgar soğuğunu bilmeden sokağa çıkmamak dolayısıyla güneşli havalara hiç aldanmamak gerekiyor.rnrnİnsan ve hayvanlar, havanın nemine ve esen rüzgarın şiddetine göre termometreden farklı olarak hava sıcaklıklarını hisseder. O yüzden her gün termometre ile ölçülebilecek olan sıcaklıkları değil, bizim hissedeceğimiz hava sıcaklıklarını öğrenmemiz gerekiyor. Bu nedenle de yazın ısı indeksi, polen miktarları, güneşlenme süresi vb., kışın da rüzgar soğuğu, hava kirliliği vb. bilgileri sunan hava durumu programlarını izleyiniz ve medyanızdan bu bilgileri de ısrarla isteyiniz.rnrnRüzgarın soğutucu etkisi nedeniyle hissedilen hava sıcaklığını bulmak için, tablonun en üstündeki satırında bulunan hava sıcaklığını bulun ve sol taraftaki rüzgarın şiddeti ile kesiştirin. Örneğin, -5 derece hava sıcaklığı ve 40 km/saat rüzgar hızı için tabloya bakılırsa, rüzgarın soğutucu etkisi nedeniyle hissedilen sıcaklığının 23 derece olacağı görülür.Sıcaklık ve Rüzgar Hızına Göre Hissedilen Sıcaklığı hesaplamak isterseniz Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğünün web sayfasındaki meteorolojik çevrim penceresini de kullanabilirsiniz:
www.meteor.gov.tr/2005/cevrim/cevrim.htmrnrnProf. Dr. Mikdat KadıoğlurnrnİTÜ Meteoroloji Mühendisliği Böl. ve Afet Yönetim Merkezi Öğretim Üyesi rnhttp://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=3850461&tarih=2006-01-28rn
