İnsanoğlunun yüzyıllık hayali, tükenmez enerji üretme yolunda en büyük
adım Uluslararası Termo-Nükleer Füzyon Projesi, ilk nükleer füzyonu
2040’ta yapacak. Nükleer füzyon, 1 litre deniz suyundan 1 litre petrole
eşdeğer enerji üretibilecek.
PARİS / İSTANBUL – Avrupa Birliği, ABD, Rusya, Japonya, Çin, Güney Kore
ve Hindistan’ın katılımıyla yaşama geçirilecek olan nükleer füzyon
projesinin imza töreni, Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac ve AB
Komisyonu Başkanı Jose Manuel Durao Barroso’nun da katılımıyla Paris’te
Elysee Sarayı’nda gerçekleşti.
İNŞAAT 2008’DE BAŞLIYOR
Nükleer
füzyon reaktörünün hangi ülkede inşa edileceği ciddi tartışma konusu
olmuş, yıllar süren zorlu müzakereler sonunda, 2005’te reaktörün
Fransa’nın Cadarache kentinde kurulmasına karar verilmişti. Reaktör,
yaklaşık 10.000 yeni iş sahası oluşturacak. Merkez tamamlandığında
dünya çapında 400 bilim insanı bir arada çalışacak. İnşasına 2008’de
başlanacak olan ITER’in füzyon reaktörünün 4.6 milyar Euro’ya, projenin
bütününün ise 10 milyar Euro’ya mal olması bekleniyor.
Nükleer
füzyon reaktörünün kurulacağı ülke konusundaki pazarlıklarda en güçlü
adaylardan Japonya, merkezin direktörünün Japon olması ve önemli
parçalarının Japon yapımı olması şartıyla geri adım atmıştı.
İLK ÜRETİM 2040’TA
Latince
‘yol’ anlamına gelen ITER (International Thermonuclear Experimental
Reactor) başlıklı projenin amacı, Güneş ve yıldızlarda meydana geldiği
şekliyle nükleer füzyon teknolojisiyle enerji üretmek. Nükleer füzyon,
temiz ve tükenmek enerji kaynağı olarak geleceğin teknolojisi olarak
tanımlanıyor. Ancak bilim dünyası bu teknolojiyi henüz tam anlamıyla
kullanabilmiş değil. ITER projesinin enerji üretmesinin en az 30 yıl
alacağı tahmin ediliyor.
Bilim insanları, gelecek yüzyılda elektrik enerjisinin çoğunun nükleer
füzyondan elde edileceğini öngörüyor. Birçok uzmana göre, gelişen
ekonomiler ve artan enerji ihtiyacı, nükleer füzyon gibi tükenmez
enerji kaynaklarını 50 yıl içinde elzem hale getirecek. Geliştirilmesi
uzun yıllar alan bu tür enerjilere şimdiden uluslararası düzeyde
yatırım yapılması bu bağlamda anlamlı. Bu tür projelerde, maliyetin
paylaşılması kadar bilgi birikiminde de ortaklık yapılması sağlanıyor.
100 MİLYON SANTİGRAT DERECE’YE KADAR ISITILACAK
Füzyon,
atomların yüksek sıcaklıktayken birbirleriyle çarpıştırmaya dayanıyor.
Atomlar bir plazmaya oluşturmaya doğru birleşince, açığa enerji
çıkarıyorlar. Füzyon reaksiyonları, tükenmez doğal kaynak olan suyun
içindeki hidrojenin izotoplarıyla yürütülecek. Füzyon reaktöründe, atom
çekirdeğindeki deuterium ve tritiumum birleştirilmesiyle enerji açığa
çıkıyor. Sonuçta, ortaya daha büyük bir atom çekirdeği çıkıyor.
Nükleer füzyonda enerji elde etmek için gazların 100 milyon santigrat
derece’ye kadar ısıtılması gerekiyor. Güneş’in çekirdeğinden çok daha
yüksek bir sıcaklık olan bir düzeyde gazları kontrol altına almak henüz
pratikte mümkün değil. Bilim insanları, onyıllardır bu sıcaklıkta
gazları kontrol etmenin yollarını arıyor. ITER projesi bu konuda yeni
tekniklerin geliştirilmesini öngörüyor.
FOSİL YAKITLARIN PABUCU DAMA
Nükleer
füzyonun en önemli avantajlarından biri de, tepkime için çok az
miktarda enerji gerektirmesi. Bilim insanlarının tahminlerine göre,
füzyon reaksiyonuyla açığa çıkan enerji, fosil bazlı yakıtların
kullanıldığı olağan bir kimyasal reaksiyonun yaklaşık 10 milyon katına
denk düşüyor. Bilim insanları, nükleer füzyon sayesinde 1 litre deniz
suyundan 1 litre petrole eşdeğer enerji çıkarılacağını öngörüyor.
ÇEVRECİLERİN ‘NÜKLEER’ ÇEKİNCELERİ
Çevre
örgütleri, nükleer füzyonun atık problemi nedeniyle halinde doğa dostu
sayılamayacağını vurguluyor. BBC’ye konuşan Friends of the Earth uzmanı
Roger Higman, nükleer füzyonun gelecek 50 yılda alternatif olabilmesi
için çöp sorunun çözülmesi gerektiğine vurgu yapıyor. Çevrecilere göre,
nükleer füzyonun çıkaracağı atık, geleneksel nükleer reaktörlerin
atığından daha az olmayacak ve küresel ısınmayla ilgili çabaların geri
plana atılmasına neden olabilecek.
Kaynak:AA
