A. BİÇİMSEL BÖLÜM
Dersin Adı: Fizik 2
Sınıf: 10/A, 10/C
Konunun Adı: Lineer Momentum ve Çarpışmalar
Süre: 2×50 dakika
Öğretmenin Adı – Soyadı:
Öğrenme – Öğretme Strateji ve Yöntemleri: Soru – Cevap Yöntemi, Demonstrasyon Yöntemi, Düz Anlatım
Kaynaklar: M.E.B. Fizik 2, http://www.tn.tudelft.nl/cdd/
Araç – Gereçler: Basketbol topu, masa tenisi topları, lastik balon, ip, statik çubuklar
Dersten Önce Yapılacak Etkinlikler:
- Derste yapılacak gösteri deneylerinin belirlenmesi ve gerekli araç ve gereçlerin temin edilmesi.
- Deneylerin dersten önce denenmesi ve son değişikliklerin yapılması.
Konunun Örüntüsü:
- İtme (İmpuls)
- Momentum
- İki cismin çarpışmasındaki momentum değişimleri
- Esnek çarpışma
- Esnek olmayan çarpışma
- Momentumun korunumu
- Roketler
Ana Nokta: Bir cismin hızını değiştirmek için bir kuvvet uygulamak gerekir. Cisme kazandırılan hız değişimi kuvvetin uygulama zamanına (Δt) bağlıdır.
Bir cismin “momentum” u kütlesi ile hızının çarpımına (P=m.v) eşittir. İtme parçacığın momentumundaki değişime eşittir.
Yüksüz m1 ve m2 kütleli iki parçacık yalıtılmış bir sistem oluşturursa, sistemin toplam momentumu korunur.
Yardımcı Noktalar: Bu bölüm daha sonraki konular için temel oluştururken, tüm konular için farklı bir bakış açısı da kazandıracaktır.
Hedef 1: Momentumu kavrayabilme
Davranışlar:
- Momentum kavramını açıklama
- Momentumun vektörel özelliğini açıklama
- Momentum değişimini belirleme
Hedef 2: Momentumun korunumunu kavrayabilme
Davranışlar:
- Momentumun korunumunu açıklama
- Esnek ve esnek olamayan çarpışmaların özelliklerini açıklama
- Momentumun hangi durumlarda korunduğunu açıklama
B. GİRİŞ BÖLÜMÜ:
- Dikkati Çekme: Öğretmenin öğrencilere Newton sarkacını göstermesi.
- Güdüleme: Öğrencilere roketlerin çalışma prensibinin momentumun korunumuna dayandığını söyleme.
- Gözden Geçirme: Günlük hayatta momentumun korunumdan nasıl faydalanıldığını kavrayabileceksiniz.
- Derse Geçiş: Momentumun korunumunu açıklayan bir gösteri deneyinin yapılması.
C. GELİŞTİRME BÖLÜMÜ:
- Etkinlikler: İtme, Momentum, İki cismin çarpışmasındaki olası durumlar, Momentumun korunumu kavramlarının öğrencilere düz anlatım ve demonstrasyon teknikleriyle anlatılması ve bu konularda ortaya çıkarılacak bir problemin çözdürülmesi.
Örencilerden momentumun korunumunu açıklayabilecek bir deney tasarlamalarını isteme.
- Ara Özet: Superball ve balon roket deneylerinde momentum korunumu ilkesinin öğrenciler ile birlikte tartışma.
Esnek çarpışmalarda momentum daima korunur. Esnek olmayan çarpışmalarda ise momentumun korunumundan söz edilemez. Roketlerde de momentumun korunumu ilkesi gereği, ateşleme kısmından çıkan gaz kütlesine karşılık roket gövdesi de momentumun korunumunun sağlanması gerektiğinden, gaz kütlesinin hareket yönüne ters yönde hareket etmeye başlar.
- Ara Geçiş: Öğretmen öğrencilere konu ile ilgili anlatamadığı noktaların olup olmadığını, varsa hangi konuların olduğunu sorması ve bunların farklı yönlerden anlatılması.
D. SONUÇ BÖLÜMÜ
- Son Özet: Kavramların tanımlarının öğrenciliden istenilmesi.
- Kapanış: Bir sonraki ders için enerji konusunu çalışmalarını söylenmesi ve dersi bitirilmesi.
E. DEĞERLENDİRME
- Momentum kavramını açıklayınız?
- İtme kavramını açıklayınız?
- Hangi durumlarda momentum korunmaz?
- İtme ve momentum arasındaki ilişkiyi açıklayınız?
- Bir parçacığın hız iki katına çıkarsa, momentumu nasıl değişir?
- İki parçacığın kinetik enerjileri eşit olursa momentumlarının eşit olması gerkirmi, açılayınız?
- Bir cisim üzerinde büyük bir kuvvet küçük bir kuvvetten daima daha büyük bir itme oluşturur mu açıklayınız?
- İki parçacık arasındaki tam esnek çarpışmada, çarpışma sonucu her parçacığın kinetik enerjisi değişirimi?
