Yüzlerce yıldır insanlık ışınlanmanın formülünü aramış ve bu konu üzerine onlarca hikaye yaratmıştır. Son 100 yıllık süreçte uzay yolundaki ışınlanma teknolojisi için önemli adımlar atılmasına rağmen net bir ilerleme kaydedilememiştir. Günümüzde bilim insanlarınca yapılan çalışmalarda kuantum ışınlanma deneyleri aracılığıyla atomlar, fotonlar, elektronlar ve onlarca çekirdekten oluşmuş atom bulutları birkaç santimetre ve 100 km mesafede bulunan laboratuarlara başarı ile ışınlanmaktadır.
Ancak önümüzde ki süreçte dizi ve filmlerde olduğu gibi bir uzay aracı içerisinden bir başka yıldız gemisine ışınlanmanın pek de olası olmadığını söyleyebiliriz. 20 yıllık sürece göz attığımızda kuantum ışınlanmanın dizi ve filmlerden ayrılarak gerçek olduğunu söylemeliyiz. 2006 yılında fizikçiler tarafından ilk olarak foto ya da elektronların kuantum durumu, bu parçacıklar ile dolaşık olan eşlere aktarılmıştır. Sonraki süreçte ise birkaç km uzaklıkta yer alan dolaşık eşlere ışınlanma gerçekleşmiş ve 2014 yılında Cenevre Üniversitesi’nde bulunan araştırmacılar 25 km mesafe ile kuantum ışınlanma rekorunu kırmıştır.
Işınlanma Teknolojisinde Ne Durumdayız
Kuantum ışınlanma teknolojisi 60’lı yıllarda ortaya çıkan 90’lı yıllarda ise somut adımlar atılan bir alandır. 1993 yılında Charles Bennett tarafından yayınlanan bir makalede iki kuantum parçacığının dolanıklık aracılığıyla birbirine ne şekilde bağlanacağı ve uzak mesafelerde bu dolaşıklığın nasıl korunacağı anlatılmıştır.
Kuantum fiziği içerisinde dolanıklık ya da dolanıklığın korunması için bir mesafe sınırı bulunmuyor. Henüz pratikte bunu başarmak mümkün olmasa da 5 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan iki parçacığın dahi dolaşıklığa girmesine izin verebiliyor. Fakat diğer ışınlanma ve zamanda yolculuk teorilerinde olduğu gibi dolaşıklığın ışıktan hızlı olmasında engel olan önemli bir konu bulunuyor.
Heisenberg’in belirsizlik ilkesi bilinmeyen kuantum durumlarını dolaşık parçacıklara aktarabilmekte. Atomaltı parçacıkların dışarıdan gelebilecek etkilere karşı son derece hassas olması, dolaşıklığın önündeki en önemli engel olarak görülüyor. Bir fotonun doğrudan gözlenmesi fotonun kuantum halini etkilerken kuantum ışınlanmanın ışıktan hızlı olması önlenmiş oluyor.
Bir sonraki yazıda optik kuantum bilgisayarlar ve kompleks ışınlanma hakkında bilgiler bulabilirsiniz.
Kaynaklar:
(1) http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuantum_%C4%B1%C5%9F%C4%B1nlama
(2) http://www.popsci.com/science/article/2010-05/researchers-achieve-quantum-teleportation-over-10-miles
(3) http://www.wired.com/wiredscience/2011/01/timelike-entanglement/
