Dimitri İvanoviç Mendeleev, Rus bilimadamı, 8 Şubat 1834 Tobalska’da doğdu, 2 Şubat 1907 St. Petersburg’de öldü.
17 çocuktan en küçüğü olan Mendeleev, büyük babası Sibirya’nın ilk
gazetesini çıkarıyordu; babası ise bir lise müdürüydü. Mendeleev,
ilköğretimini sürgünde yaptı; babası ölünce annesi ona daha iyi öğrenim
koşulları sağlamak amacıyla batıya göçtü.
Mendeleev, Leningrad Üniversitesi’nde kendini tanıttı ve doktorasını
ilginç bir konu olan "alkol ve suyun birleşmesi" tezi üzerinde yaptı.
Fransa ve Almanya’daki incelemeleri, ona, 1858 Karlsruhe Kimya
Konferansına katılma olanağını sağladı. Bu konferansta Avogadro
Hipotezi üzerinde ateşli tartışmalar yapılmıştı. Daha sonra, ilk petrol
kuyusunu görmek için Pennsylvania’daki petrol bölgelerini gezdi.
Rusya’ya döndükten sonra yeni bir ticari damıtma yöntemi geliştirdi.
Daha 32 yaşında iken St. Petersburg Üniversitesi’nde kimya profesörü
oldu. Düzenlilikleri araştırmak için, elementleri özeliklerine göre
sıraladı. Böylece kimyacıların sessiz bilgisayarı olan periyodik
cetveli elde etti. Bu cetvelden yola çıkarak o zaman henüz bilinmeyen
bazı elementlerin bulunacağını ve onların bazı özeliklerini öngördü.
Varlığını bildirdiği elementlerden bazıları birkaç yıl sonra bulununca
periyodik tablonun önemi anlaşıldı ve Mendeleev, büyük bir bilgin
olarak tanındı.
Periyodik tablo, Mendeleev’in mükemmel yorumculuğu ve üretici zekasının
çarpıcı bir ürünüdür. Mendeleev’in 25 büyük kitaptan oluşan diğer
çalışmaları da oldukça ilginçtir. O’nun izomorfizm hakkındaki bilgileri
organize etmesi, jeokimyanın gelişmesini sağlamıştır. Ayrıca, kritik
kaynama noktasını bulup, çözeltilerin hidrat teorisini geliştirmesi
onun büyük bir fizikokimyacı olarak anılmasına sebep olmuştur.
Mendeleev, 70 kadar akademi ve ilim topluluğunun üyesi idi. Kendi
deyimiyle onun birinci hizmeti ilmi araştırmaları, ikincisi ise
öğretmenlikti.
Bu yorulmaz deneyci ve öğretmen, toplumsal konularla da ilgiliydi.
Hükümetin işlerine karışmaması için, verilen emri dinlemektense
profesörlükten istifa etmeyi uygun buldu. Liberal düşünceleri
destekliyor, saçlarını kestirmeyi reddediyor ve Çar’ın isteklerine
karşı koyuyordu. Buna karşın "Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu" müdürlüğüne
atandı. Mendeleev, ilk periyodik cetveli bastırdığı zaman henüz 63
element biliniyordu. Ölümünden bir yıl sonra bilinen element sayısı 86
ya çıkmıştı. Bu hızlı artış, kimyanın en önemli genellemesi olan
periyodik cetvel yoluyla sağlanmıştır.
1955 yılında Glenn Seaborg başkanlığındaki Amerikalı fizikçiler
tarafından sentezlenen 101 atom numaralı elemente, Dimitri Mendeleev
onuruna "mendelevyum" adı verilmiştir.
