Dambıl ya da Halter bulutsusu olarak adlandırılan ( bilinen diğer adları M 27, Messier 27 ve NGC 6853) Tilkicik takımyıldızına ait gezegenimsi bir bulutsudur. Dünyamıza olan uzaklığı 1360 ışık yılı olup keşfedilmesi Charles Messier tarafından 1764 yılında gerçekleşmiştir. Keşfedilmesinde Ay’ın dörtte biri parlaklığa sahip olması, amatör bir teleskop ya da bir dürbün ile görülebilmesi etkili olmuştur.
Oldukça etkileyici bir görünüme sahip olan M27, ölen yıldızların yoğun mor ötesi ışıklarının harekete geçmesiyle oluşmuştur. Kendisini oluşturan üçgen içerisinde Vega, Alair ve Deneb yıldızları yer almaktadır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi keşfedilmesinde, bir dürbün ya da amatör bir teleskopla görülebilmesi etkili olmuştur. Bu onun keşfedilen ilk gezegenimsi bulutsu olmasını sağlarken M27’yi Dambıl olarak adlandıran kişi ise John Herchel olmuştur.
M 27 – Dambıl Bulutsusu ve Özellikleri
Genellikle iyi düzeyde bir dürbün veya orta düzeyde bir teleskop ile kolaylıkla görülebilse de küresel yapısı net olarak görülememektedir. Teleskop ile bakıldığında M 27, bir merkez çevresinde iki yana uzanan bir parlaklık şeklinde görülmektedir. Fakat daha ayrıntılı görüntü alınabilen teleskoplar ile M 27’nin kum saatini andırdığı söylenebilmektedir.
Bir bulutsu olan M 27, ismini aldığı gezegenler ile bir ilişkiye sahip değildir. Onun gezegenimsi olarak adlandırılmasında daha sönük bir yapıya sahip olsa da disk biçiminde görünmesi etkili olmuştur. Yapılan gözlemlerde merkezinde bir cüce olduğu görülen bulutsunun bir zamanlar güneş benzeri bir yıldız barındırdığını söylemeliyiz. Yaklaşık 50 bin yıl önce hidrojeni tükenerek çökmeye başlayan bu yıldız hidrojenin yanmasıyla birlikte iyice şişerek kırmızı bir dev haline gelmiştir. Daha sonra yarısı savrulan yıldız, geriye kalan çekirdek çevresinde genişleyen M 27’yi oluşturmuştur.
Sahip olduğumuz güneş ise yaklaşık 5 milyar yıl içerisinde M 27 ile aynı kaderi paylaşarak gezegenimsi bir bulutsu haline dönüşecektir.
Yararlanılan Kaynaklar
(1) http://tr.wikipedia.org/wiki/Halter_Bulutsusu
(2) Bilim Teknk Eylül 2014
