Çin asıllı ABD’li fizikçi Yang, temel parçacıkların zayıf
etkileşmelerinde paritenin korunumu yasasının geçerli olmadığını
belirlemiştir. 1942’de Kunming’deki Ulusal Güneybatı Birleşik
Üniversitesi’nden lisans, iki yıl sonra Tsinghua Üniversitesi’nden
yüksek lisans derecesini aldı ve burslu öğrenci olarak ABD’ye gitti.
1948’de Chicago Üniversitesi’nde doktora çalışmalarını tamamlayarak bir
yıl Fermi’nin asistanlığını yaptı.
1955’te profesörlüğe yükselen Yang, 1965’ten sonra Stony Brook’daki New
York Eyalet Üniversitesi’nde fizik profesörü ve kuramsal Fizik
Enstitüsü’nün başkanı olarak görev yapmaktadır. Zayıf etkileşmelerde
paritenin (uzayda sağ-sol simetrisinin) korunmadığını ortaya koyan
çalışmaları nedeniyle 1957 Nobel Fizik Ödülü’nü Lee ile bölüşmüştür.
İstatistiksel mekanik ve kuantum alan kuramı gibi konularda bilime
önemli katkılarda bulunan Yang’a ün ve Nobel Ödülü kazandıran en önemli
çalışması, 1956’da Lee ile birlikte pritenin korunumu yasasının zayıf
etkileşmeler için geçerli olmadığını göstermesi olmuştur.
O güne değin bütün fiziksel olayların sağ-sol bakışımı (simetrisi)
gösterdiği, başka bir deyişle pariteyi koruduğu çok doğal bir ilke
olarak kabul edilmiştir. Bu ilkenin geçerli olmasının doğal bir sonucu
olarak, bir olayın sağ-sol bakışımlısının, yani "aynadaki görüntüsünün"
de geçerli bir fiziksel olay olarak kabul edilmesi gerekiyordu.
O güne değin enerjinin ya da momentumun korunumu ilkeleri gibi evrensel
bir geçerliliği olduğu sanılan paritenin korunumunun, o sıralarda yeni
bulunmuş olan teta ve tau adlı mezonların bozunmalarında geçerli
olmadığını gözlemleyen Yang ve Lee, bu bozunumların tıpkı radyoaktif
beta bozunumu gibi zayıf etkileşmeler olduğu gerçeğinden yol çıkarak ve
o güne değin yapılmış tüm beta bozunması deneylerini inceleyerek,
bunlardan edinilen kuramsal bilgilerin ya da deney çözümlerinde
kullanılan varsayımların zayıf etkileşmelerde paritenin korunduğuna
ilişkin bir kanıt getirmediğini ortaya koydular.
Bu bulgularını deneysel olarak sınanması için yardım istedikleri
Wu’nun, radyoaktif kobalt-60 çekirdeği üzerinde 1957’de
gerçekleştirdiği deney de, zayıf etkileşmelerde paritenin korunmadığını
kesin kanıtlarıyla doğruladı.
