(1921 – 1999)
Japon işadamı Morita, Sony Corporation’ı elekronik eğlence sektörünün
başta gelen kuruluşlarından biri haline getirdi. En büyük başarısı
Walkman’i icadıdır (1979).
Nagoya’da doğan Morita, Japonya’nın geleneksel pirinç rakısı olan
Saki’yi üreten varlıklı bir adamın oğludur. Morita İkinci Dünya Savaşı
sona ermeden bir yıl önce Osaka’da fızik eğitimini tamamladı.
Kendi Şirketi Coşkulu bir genç olan Morita, arkadaşı Masaru Ibuka ile
birlikte 1946’da Tokyo Tsuşin Kogyo Kabuşiki Kaişa adlı şirketi kurdu
ve bundan böyle radyo aletleri üretimine yöneldi. Morita’nın başlıca
uğraşı alanı, şirketinin yakından izlediği teknik gelişmelerden
oluşmaktaydı. 1950’de evlendiği Yoşiko Kamei ile üç çocuk sahibi
oldular. Morita ve Ibuka aynı yıl içinde Japonya’nın ilk teybini
ürettiler; bunu beş yıl sonra da Japonya’nın ilk transistorlu radyosu
izledi.
Sony Morita 1957’de transistorlu cep radyosuyla uluslararası piyasaya
girdi. Şirketlerinin Japonca adı yabancı müşteriler tarafindan telaffuz
edilemediğinden, iki genç girişimci, şirketlerinin adını 1958’de Sony
Corporation olarak değiştirdi. Sony kelimesi Latince sonus (ses)
sözcüğünden üretilmiştir. Morita şirket müdürlüğünü yürüten yönetici
pozisyonunu üsdendi; bir yıl sonra şirketin başkan yardımcısı ve genel
müdürü oldu. Sony, şirketin geleceği açısından son derece önemli olan
ABD’ye açılma girişimini 1960 yılında gerçekleştirdi. Morita burada
şirketinin dış ülkelerdeki ilk .şubesini açtı ve bu şubenin
yöneticiliğini 70’li yıllara kadar kendisi üstlendi. Yine 1960’da
İsviçre’de iik Avrupa şubelerini açtılar. Sony bundan iki yıl sonra,
yan sanayi işletmelerinin teslimat bağımlılığından kurtulmak için,
kendi kimya fabrikasını kurdu.
Odyovizüel (Görsel-İşitsel) Medyalar Bunu izleyen yıllarda Sony,
TV-Transistor piyasasında öncü haline geldi. 1960’da dünyadaki ilk tam
transistörlü televizyonu ürettiler. İki yıl sonra ilk video teyp aleti
hazırdı; bunu da 1965’te evlerde kullanılabilen ilk video teyp aleti
izledi. Morita’nın televizyon aletleri giderek küçüldüler ve 60’lı
yılların ortasında renkli görüntüler de sundular. Çok yetenekli bir
teknisyen olan Morita, kendi firması için renkli bir televizyon sistemi
üzerinde çalıştı ve bunu 1968’de gerçekleştirebildi. 60’lı yılların
sonunda Japonya’nın en büyük şirketleri arasında yer alan Sony
elektronik şirketinin piyasadaki pozisyonu, Trinitron tüpü sayesinde
garantiye alındı. Sony 1970’te ilk Japon şirketi olarak New York
borsasında tescil edildikten bir yıl sonra, dünyanın ilk renkli video
kasetlerini üretti. Sony tarafından geliştirilen Video Recorder (kayıt)
sistemi Betamax, VHS uluslararası alanda başı çekene dek, 80’li yıllara
kadar VHS (Japon Victor Company) ve Video 2000 (Philips/Grundig)
normları ile dünya piyasasını paylaştı.
Walkman 1971’den beri Sony’nin genel müdürlüğünü ve başkanlığını,
1976’dan sonra da yönetim kurulu başkanlığını yürüten Morita, 70’li
yıllarda Avrupa ve Asya’da şubeler açtı. 1979’da Walkman ile turnayı
gözünden vurdu. Ceket cebine sokulabilen bu mini Hi-Fi (High-Fidelity)
seti dünya çapında satış rekorları kırdı ve Sony’nin elektronik eğlence
piyasasında uluslararası çapta, başta gelen şirketlerden biri olmasını
kısa zamanda sağladı.
Sony dijitalize video kayıt cihazları geliştirdiği sıralarda
dijitalizasyon ve lazer tekniği 80’li yılların sloganlarıydı. 1982’de
CD- Çalar’ların üretimini ilk kez başlatan Japonlardı. İlk 3.5 inçlik
disketle kendilerine bilgisayar alanında da bir isim yaptılar. Sony,
1988’de, 1968’den beri Jointventure (ortak girişim) biçiminde iş
ortaklığında bulunduğu, dünyanın en büyük plak ve teyp (kaset)
üreticisi olan CBS firmasını üstlenerek büyük çapta plak piyasasına
girmiş oldu. Sony şirketinin 90’lı yılların başında sayıları onu aşan
ülkede şirketleri, şubeleri ve fabrikaları bulunmaktaydı; satışlarının
dörtte üçüne yakını Japonya dışından sağlanmaktaydı.
Felç Geçirmesi 80’li yıllarda (tam ölarak 1986’da) Morita, daha önce
yaptığı pek çok gezide konferanslar vererek anlattığı girişimcilik
felsefesini ortaya koyduğu "Made in Japan" adlı kitabını yayınladı.
Federal Almanya Cumhuriyeti ile 1aponya arasındaki ekonomik ilişkilerin
geliştirilmesi konusundaki çalişmaları için Morita 1987’de Büyük
Federal Yararlılık Haçı ödülünü aldı. Morita’nın son başarıları
arasında evde kullanılabilecek bir Minidisc ve dünyada ilk kez üretilen
Blue Laser bulunmâktadır. 1993’te 72 yaşında bir inme geçiren ve bundan
bir yıl sonra şirket yöneticiliğinden istifa eden Morita, 1999’da
hayata gözlerini kapadı.
